Kulak anatomisi

 Denge ve işitme organı

İşitme:

• İşitme, ses dalgalarının kulak tarafından algılanması ve beyne iletilmesi sürecidir.
• Ses dalgaları, kulak kepçesi tarafından toplanır ve yönlendirilir.
• Dış kulak yolundan geçen ses dalgaları, kulak zarını titreştirir.
• Kulak zarı, titreşerek bu titreşimi orta kulak boşluğuna iletir.
• Örs, çekiç ve üzengi kemikleri, kulak zarından gelen titreşimi iç kulağa iletir.
• İç kulakta bulunan kokleanın içinde, basilar membran adı verilen bir yapı bulunur.
• Basiler membran, kulak zarından gelen titreşimi elektrik sinyallerine dönüştürür.
• Elektrik sinyalleri, işitme siniri yoluyla beyne iletilir.
• Beyinde, elektrik sinyalleri ses olarak algılanır.

Denge:

• Denge, vücudumuzun uzaydaki konumunu algılama yeteneğidir.
• Denge, yarım daire kanalları ve vestibül tarafından sağlanır.
• Yarım daire kanalları, vücudumuzun uzaydaki hareketlerini algılar.
• Vestibül, vücudumuzun uzaydaki konumunu ve başımızın yönelimini algılar.
• İşitme ve denge organı kulaktır.

Beyindeki işitme merkezinde sesler, beyincikte ise denge duyusu yorumlanır.

 

Kulak üç bölümden oluşur, bunlar:

1. Dış kulak (auris externa)
2. Orta kulak (aursi media)
3. İç kulak (auris interna)

 

Dış kulak 

Dış kulak üç bölümden oluşur:

1-Kulak kepçesi(auricula)

Kulak kepçesi, kulağın dış kısmını oluşturan kıkırdak yapıdır. Kafatası ile birleştiği yerden başlayarak aşağı doğru, aşağıya doğru kıvrılarak ve tekrar yukarı doğru kıvrılarak kulak memesinin bulunduğu noktaya kadar uzanır. Kulak kepçesinin şekli ve boyutu kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir.

Kulak kepçesinin başlıca görevleri şunlardır:

1. Ses dalgalarını toplamak ve yönlendirmek
2. Ses yönünü belirlemeye yardımcı olmak
3. Sesin kulak zarına ulaşmasını sağlamak

2-Dış kulak yolu (meatus acusticus externus)

Dış kulak yolu, kulak kepçesinin içinden kulak zarına kadar uzanan tüptür. Yaklaşık 2,5 cm uzunluğunda ve 1 cm çapındadır. Dış kulak yolu, kıkırdak ve kemikten oluşur.

Dış kulak yolunun başlıca görevleri şunlardır:

1. Ses dalgalarını toplamak ve yönlendirmek
2. Sesin kulak zarına ulaşmasını sağlamak
3. Kulak zarını korumak

Dış kulak yolu, kulak zarını korur. Kulak zarını, kir, toz ve yabancı maddelerden korur. Ayrıca, kulak zarını enfeksiyonlardan korur.

Dış kulak yolu, enfeksiyonlara karşı hassas bir yapıdır. Dış kulak yolu enfeksiyonu, otitis externa olarak adlandırılır. Otitis externa, kulak ağrısı, kaşıntı ve işitme kaybı gibi şikayetlere neden olabilir.

3-Kulak zarı (membrana tympanica)

Kulak zarının görevi, dış kulak yolundan gelen ses dalgalarını orta kulak boşluğuna iletmektir. Ses dalgaları, kulak zarına çarparak titreştirir. Kulak zarı, titreşerek bu titreşimi orta kulak boşluğuna iletir.

Kulak zarı, işitme için önemli bir yapıdır. Kulak zarının herhangi bir hasarı, işitme kaybına neden olabilir.

Kulak zarı yırtılması, kulak zarında oluşan bir delik veya yırtıktır. Kulak zarı yırtılması, genellikle enfeksiyon, yaralanma veya yüksek sesli seslere maruz kalma gibi nedenlerle olabilir. Kulak zarı yırtılması, kulak ağrısı, işitme kaybı ve uğultu gibi şikayetlere neden olabilir. Kulak zarı yırtılması, genellikle cerrahi müdahale ile onarılır.

Kulak zarı, ayrıca orta kulağı dış kulak yolundan gelen kir, toz ve yabancı maddelerden korur.

      ·          

Orta kulak

Orta kulak, dış kulak yolunun sonunda yer alan ve işitme işlevinde önemli bir rol oynayan bir organdır. Orta kulak, kulak zarından, örs, çekiç ve üzengi kemiklerinden ve timpanik boşluktan oluşur.

Kulak zarı, dış kulak yolundan gelen ses dalgalarını orta kulak boşluğuna iletir. Kulak zarı, üç katmandan oluşur:

1. Dış tabaka: Bu tabaka, kulak kepçesinin dış kısmını oluşturan deriden oluşur.
2. Orta tabaka: Bu tabaka, elastik bir yapıya sahip olan kıkırdaktan oluşur.
3. İç tabaka: Bu tabaka, kan damarlarından ve sinirlerden oluşur.

Örs, çekiç ve üzengi kemikleri, kulak zarından gelen titreşimi iç kulağa iletir. Bu kemikler, zincir şeklinde dizilmiştir ve birbirlerine eklemlerle bağlanmıştır.

• Örs - incus : Kulak zarına bağlı olan kemiktir.
• Çekiç - malleus: Örse bağlı olan kemiktir.
• Üzengi - stapes: Çekiçe bağlı olan kemiktir.

Timpanik boşluk, orta kulağı hava ile dolduran bir boşluktur. Bu boşluk, dış kulak yoluna ve iç kulağa açılan iki açıklığa sahiptir.

Östaki borusu, orta kulağı burun ve boğazla birbirine bağlayan bir kanaldır. Normalde, östaki borusu kapalıdır. Yutkunma veya esneme gibi hareketler sırasında östaki borusu açılır ve orta kulakta biriken havayı dışarı atar. Bu sayede, orta kulak ile dış ortam arasındaki basınç eşitlenir.

Östaki borusunun görevleri şunlardır:

1. Orta kulak ile dış ortam arasındaki basıncın eşitlenmesini sağlar. Bu sayede, kulak zarının titreşimi daha etkili bir şekilde iletilir ve işitme kalitesi artar.
2. Orta kulakta biriken sıvıların dışarı atılmasını sağlar. Bu sayede, kulak enfeksiyonlarının önlenmesine yardımcı olur.

Östaki borusunun herhangi bir nedenle tıkanması durumunda, orta kulakta basınç farkı oluşur. Bu durum, kulak tıkanıklığı, ağrı ve işitme kaybı gibi sorunlara neden olabilir.

Orta kulak, işitme işlevinde önemli bir rol oynar. Kulak zarından gelen ses dalgalarını iç kulağa ileterek, işitme sürecinin ilk aşamasını gerçekleştirir.

Orta kulaktaki herhangi bir hasar, işitme kaybına neden olabilir.

Orta kulağın görevleri şunlardır:

• Ses dalgalarını iç kulağa ileterek işitme sürecinin ilk aşamasını gerçekleştirir.
• Dış kulak ile iç kulak arasındaki basıncın eşitlenmesini sağlar.
• Orta kulağın herhangi bir hasarı, işitme kaybına veya denge problemlerine neden olabilir.

İç kulak

İç kulak, kafatasının içinde bulunan ve işitme ve denge duyusuna hizmet eden bir organdır. İç kulak, koklea, yarım daire kanalları ve vestibülden oluşur.

Koklea:

Koklea, işitme duyusuna hizmet eden bir yapıdır. Koklea, spiral şeklinde bir yapıya sahiptir ve içinde basilar membran adı verilen bir yapı bulunur. Basilar membran, kulak zarından gelen titreşimi elektrik sinyallerine dönüştürür. Bu elektrik sinyalleri, işitme siniri yoluyla beyne iletilir. Beyinde, elektrik sinyalleri ses olarak algılanır.

Koklea, iç kulakta bulunan ve işitme duyusuna hizmet eden bir yapıdır. Koklea, spiral şeklinde bir yapıya sahiptir ve içinde basilar membran adı verilen bir yapı bulunur. Basilar membran, kulak zarından gelen titreşimi elektrik sinyallerine dönüştürür. Bu elektrik sinyalleri, işitme siniri yoluyla beyne iletilir. Beyinde, elektrik sinyalleri ses olarak algılanır.

Koklea, yaklaşık 3 cm uzunluğunda ve 1 cm çapındadır. Koklea, üç bölümden oluşur:

1. Cochlea timpani: Bu bölüm, kokleanın en dış kısmıdır ve dış kulak yolundan gelen titreşimleri basilar membrana iletir.
2. Cochlea media: Bu bölüm, kokleanın orta kısmıdır ve basilar membranı destekleyen yapılardan oluşur.
3. Cochlea interna: Bu bölüm, kokleanın en iç kısmıdır ve basilar membranda bulunan reseptör hücrelerden oluşur.

Koklea'nın dış kısmı, dış kulak yolundan gelen titreşimleri basilar membrana iletir. Dış kulak yolundan gelen titreşimler, kulak zarı tarafından titreştirilir. Kulak zarı, titreşerek bu titreşimi orta kulaktaki örs, çekiç ve üzengi kemiklerine iletir. Örs, çekiç ve üzengi kemikleri, titreşimi iç kulağa iletir.

Koklea'nın orta kısmı, basilar membranı destekleyen yapılardan oluşur. Bu yapılar, basilar membranın titreşimlerini daha verimli bir şekilde iletmesini sağlar.

Koklea'nın iç kısmı, basilar membranda bulunan reseptör hücrelerden oluşur. Bu hücreler, basilar membranın titreşimlerine tepki olarak sinyaller gönderirler. Bu sinyaller, işitme siniri yoluyla beyne iletilir. Beyinde, sinyaller ses olarak algılanır.

Koklea'nın reseptör hücreleri, üç gruba ayrılır:

1. Fırçamsı hücreler: Fırçamsı hücreler, basilar membranın en üst kısmında bulunurlar. Yüksek frekanslı sesleri algılarlar.
2. Basiler hücreler: Basiler hücreler, basilar membranın orta kısmında bulunurlar. Orta frekanslı sesleri algılarlar.
3. Kısa tüylü hücreler: Kısa tüylü hücreler, basilar membranın en alt kısmında bulunurlar. Düşük frekanslı sesleri algılarlar.

Yarım daire kanalları:

Yarım daire kanalları, denge duyusuna hizmet eden üç kanaldır. Yarım daire kanalları, sıvı ile doludur. Vücudumuzun uzaydaki hareketleri, yarım daire kanallarındaki sıvının hareketine neden olur. Bu hareket, yarım daire kanallarındaki reseptörleri uyarır. Reseptörler, sinyaller gönderir ve bu sinyaller, denge siniri yoluyla beyne iletilir. Beyinde, sinyaller denge olarak algılanır.

Kulakta yer alan yarım daire kanalları, şunlardır:

1. Horizontal kanal: Bu kanal, yatay düzlemde bulunur. Vücudumuzun sağa sola dönme hareketlerini algılar.
2. Superior kanal: Bu kanal, dikey düzlemde bulunur ve başımızın öne ve arkaya dönme hareketlerini algılar.
3. Posterior kanal: Bu kanal, dikey düzlemde bulunur ve başımızın aşağı ve yukarı dönme hareketlerini algılar.

Vestibül:

Vestibül, denge duyusuna hizmet eden bir yapıdır. Vestibül, iç kulağın orta kısmında yer alır ve içinde üç adet kese bulunur. Bu keselerde, sıvı ile dolu kanallar vardır. Vücudumuzun uzaydaki konumunu ve başımızın yönelimini algılayan reseptörler, bu kanallarda bulunur. Reseptörler, sinyaller gönderir ve bu sinyaller, denge siniri yoluyla beyne iletilir. Beyinde, sinyaller denge olarak algılanır.

İç kulağın görevleri şunlardır:

• İşitme: İç kulak, kulak zarından gelen titreşimleri elektrik sinyallerine dönüştürerek işitmeyi sağlar.
• Denge: İç kulak, vücudumuzun uzaydaki konumunu ve başımızın yönelimini algılayarak dengeyi sağlar.

İç kulağın herhangi bir hasarı, işitme kaybına veya denge problemlerine neden olabilir.

Kulakta yer alan vestibüller, şunlardır:

1. Utriculus: Utriculus, vestibülün en büyük kesesidir. İçinde, sıvı ile dolu kanallar vardır. Vücudumuzun uzaydaki konumunu ve başımızın yönelimini algılayan reseptörler, bu kanallarda bulunur.
2. Sacculus: Sacculus, vestibülün diğer kesesidir. İçinde, sıvı ile dolu kanallar vardır. Vücudumuzun yerçekimine göre konumunu algılayan reseptörler, bu kanallarda bulunur.
3. Macula: Macula, utriculus ve sacculus'taki kanallarda bulunan reseptörlerdir. Sıvının hareketine tepki olarak sinyaller gönderirler. Bu sinyaller, denge siniri yoluyla beyne iletilir. Beyinde, sinyaller denge olarak algılanır.

İşitme yolu, aşağıdaki sırayla çalışır:

1. Ses dalgaları, kulak kepçesi tarafından toplanır ve yönlendirilir.
2. Ses dalgaları, dış kulak yolundan geçerek kulak zarına ulaşır.
3. Kulak zarı, ses dalgalarını titreştirir.
4. Örs, çekiç ve üzengi kemikleri, kulak zarından gelen titreşimi iç kulağa iletir.
5. Koklea, iç kulakta bulunan ve işitme duyusuna hizmet eden bir yapıdır. Koklea'nın içinde basilar membran adı verilen bir yapı bulunur.
6. Basiler membran, kulak zarından gelen titreşimi elektrik sinyallerine dönüştürür.
7. Bu elektrik sinyalleri, işitme siniri yoluyla beyne iletilir.
8. Beyinde, elektrik sinyalleri ses olarak algılanır.

Kulakla ilgili kavramlar

Acoustic neuroma (akustik nöroma)

• İşitme siniri üzerinde büyüyen bir tümördür. Akustik nöroma, genellikle yavaş büyür ve genellikle belirti vermez. Ancak, bazı durumlarda işitme kaybı, baş dönmesi ve yüz felci gibi belirtilere neden olabilir.

Acusticus

• İşitme siniri.

Anacusis (anakuzi) 

• Tamamen işitme kaybı.

Auricula 

• Kulak kepçesi.

Auris externa

• Dış kulak. Dış kulak, kulak kepçesi, kulak kanalı ve kulak zarından oluşur.

Auris interna

• İç kulak. İç kulak, işitme ve denge duyularından sorumludur.

Auris media

• Orta kulak. Orta kulak, kulak zarının arkasında bulunan ve kulak zarından işitme siniri sapına ses dalgalarını ileten bir boşluktur.

Auris 

• Kulak. Kulak, üç bölüme ayrılır: dış kulak, orta kulak ve iç kulak.

Cartilago auricularis (kartilago avrikularis)

• Kulak kepçesini oluşturan kıkırdak yapıdır.

Cavum tympani (kavum timpani)

• Orta kulakta bulunan ve kulak zarının arkasında bulunan bir boşluktur.

Cholesteatoma (kolesteatom)

• Orta kulakta oluşan ve kulak zarını ve kemikleri tahrip edebilen bir tür kist veya kitledir.

Cochlea (koklea)

• İç kulakta bulunan ve işitme duyusundan sorumlu olan bir yapıdır. Koklea, kıvrımlı bir tüp şeklindedir ve içinde titreşimli sıvı ve duyma siniri bulunur.

Deafness

• Sağırlık

Gl. seruminosa

• Kulak kiri bezleri

İncus

• Orta kulakta bulunan kemiktir. Diğer adı örstür.

Lobulus auricularis 

• Kulak memesi

Malleus

• Orta kulakta bulunan kemiktir. Diğer adı çekiçtir.

Membrana tympanica 

• Kulak zarı

Meniere hastalığı

• Meniere hastalığı, iç kulakta aşırı sıvı birikiminden kaynaklanan bir bozukluktur. Bu bozukluk, baş dönmesi, işitme kaybı ve çınlamadan sorumludur.

Microti 

• Küçük kulak

Myringa

• Kulak zarı

Myringitis, tympanitis

• Kulak zarı iltihaplanması

Myringotomy (miringotomi)

• Kulak zarının delinmesi işlemi.

Ossicula auditoria (kulak kemikleri)

• Orta kulakta bulunan ve ses dalgalarını iç kulağa ileten üç küçük kemiktir. Bu kemikler, çekiç (malleus), örs (incus) ve üzengi (stapes) olarak adlandırılır.

Otalgia (otalji)

• Kulak ağrısı.

Otitis externa 

• Dış kulak iltihabı. Dış kulak iltihabı, genellikle kulak kanalına su kaçması veya enfeksiyon nedeniyle ortaya çıkar. Bu durum, kulak ağrısı, kaşıntı ve kızarıklık ile görülür.

Otitis interna 

• İç kulak iltihabı. İç kulak iltihabı, genellikle bakteriyel veya viral bir enfeksiyondan kaynaklanır. Bu durum, baş dönmesi, işitme kaybı ve denge kaybı ile görülür.

Otitis media 

• Orta kulak iltihabı. Orta kulak iltihabı, genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonunun bir komplikasyonu olarak ortaya çıkar. Bu durum, kulak ağrısı, ateş ve işitme kaybı ile görülür.

Otopiesis (otopiz)

• Kulak kepçesinin yeniden şekillendirilmesi işlemi.

Otopiyosis (otopiyoz)

• Kulak kepçesinin anormal büyümesi.

Otoplasty (otoplasti)

• Kulak kepçesinin şeklini değiştirmek için yapılan cerrahi işlem.

Otorrhagia (otoraji)

• Kulak kanaması.

Otorrhea (otore)

• Kulak akıntısı.

Otosclerosis (otoskleroz)

• Orta kulaktaki kemiklerin sertleşmesi durumudur. Otoskleroz, genellikle işitme kaybına neden olur.

perichondritis (perikondrit)

• Kulak kepçesinin kıkırdağının iltihaplanması.

Presbyacusis (presbiakuzi)

• Yaşlanma ile birlikte ortaya çıkan işitme kaybı.

Sensorinöral işitme kaybı

• İşitme siniri veya iç kulakta meydana gelen hasar nedeniyle ortaya çıkan işitme kaybı.

Stapes 

• Orta kulakta bulunan kemiktir. Diğer adı üzengidir.

Tinnitus (tinnitus)

• Kulaklarda çınlama veya uğultu hissi.

Tuba auditiva 

• Orta kulağı boğaza bağlayan tüp.

Tympanostomy (timpanostomi)

• Kulak zarına bir delik açılması işlemi.

Tympanotomy (timpanotomi)

• Kulak zarının ve orta kulağın incelenmesi için yapılan cerrahi işlem.

Vestibular neuritis (vestibüler nörit)

• İç kulakta yer alan denge sinirinin iltihaplanması. Bu durum, baş dönmesi, denge kaybı ve mide bulantısı ile görülür.

Vestibulum 

• İç kulakta bulunan ve denge duyusundan sorumlu olan yapı.