Eklem/Ligament bölümleri

• Anatominin eklemleri inceleyen dalına arthrologia (artroloji) adı verilir. Hareket kemik, eklem ve kaslar ile sağlanır.
• Systema locomotorium içerisinde kemiklerle beraber pasif kısmı oluşturur.
• Kemik ile birleşme yerine articulatio denir.

Eklemlerin sınıflandırılması

• Kemik sayısına göre
• Hareketli olup olmamalarına göre
• Eklem yüzlerinin şekline göre
• Eksenlerine göre.

1-Kemik sayısına göre

2-Hareketli olup olmamalarına göre 

Hareketli olup olmamalarına göre eklemler üçe ayrılır, bunlar:

1.Oynamaz eklemler - art. fibroae:

Eklem boşluğu yoktur. Boşluğu fibröz bağ dokusu doldurur.

• syndesmosis: iki kemiğin, bir tarafın kenarında bir çıkıntı diğer tarafın kenarında bir girinti ile birbirine bağlandığı bir eklem türüdür. Bu eklemler, genellikle kafatası kemikleri arasında bulunur.
• Kemikler, bir tarafında bir çıkıntı diğer tarafında bir girinti ile birbirine bağlanır.
• Eklem, genellikle çok az harekete izin verir.
• Eklem, genellikle çok stabildir.
• Syndesmosis:Syndesmosis, iki kemiğin birbiriyle ligamentler tarafından bağlandığı bir eklem tipidir. Bu eklemler, genellikle hareketliliği sınırlı fakat stabil eklemlerde bulunur.
• İki kemik, ligamentler tarafından birbirine bağlanır.
• Ligamentler, kemiklerin birbirinden ayrılmasını önler.
• Eklem, genellikle çok az harekete izin verir.
• Eklem, genellikle çok stabildir.
• Gomphosis: Gomphosis, bir dişin kökünü alveol adı verilen çene kemiğindeki yuvasına bağlayan bir eklem türüdür. Bu eklem türünde, dişin kökü alveole sıkıca oturur ve periodontal ligament adı verilen bir bağ dokusu tabakası ile çevrilidir. Periodontal ligament, dişin alveole sabitlenmesini sağlar ve aynı zamanda dişin yük altında hareket etmesine izin verir.
• Bir dişin kökünü alveol adı verilen çene kemiğindeki yuvasına bağlar.
• Periodontal ligament adı verilen bir bağ dokusu tabakası ile çevrilidir.
• Dişin alveole sabitlenmesini sağlar ve aynı zamanda dişin yük altında hareket etmesine izin verir.
• Çok az harekete izin verir.
• Çok stabildir.

o   Sutura: yalnızca kafatasında bulunur.

2. Yarı oynar eklemler- Artıculatıones cartiagineae:

       ·          Eklem yüzleri arasında boşluk yoktur. Burayı kıkırdak doku doldurur.

o   Synchondrosis tipi eklem

o   Symphysis tipi eklem

Synchondrosis tipi eklem:

       ·          Uzun kemiklerin epifiz – diafiz arasındaki eklemdir. Hiyalin içerir.

Symphysis tipi eklem:

       ·          Kemikler arasında fibrokartilaginöz yapıda bir discus vardır.

3. Oynar eklemler- articulatıones synoviales

Eklem yüzü - facies articularis:

Facies articularis, Türkçe'de "eklem yüzü" olarak da bilinen, iki kemiğin birbirine bağlandığı yüzeydir. Eklem yüzleri, birbirine uyumlu bir şekilde tasarlanmıştır. Bu, eklemin düzgün bir şekilde hareket etmesini sağlar.

Eklem yüzleri, aşağıdaki özelliklere sahiptir:

1. Düzgün bir yüzeye sahiptirler. Bu, eklemin düzgün bir şekilde hareket etmesini sağlar.
2. Pürüzsüz bir yüzeye sahiptirler. Bu, eklemin sürtünmesini azaltır.
3. Kaygan bir sıvı ile kaplıdırlar. Bu, eklemin daha kolay hareket etmesini sağlar.
4. Hyalin kıkırdakla örtülüdür. 
5. Kan damarı ve sinir içermez, synovia ile beslenir.

Eklem kapsülü (capsula articularis):

Eklem kapsülü, bir eklemi çevreleyen ve eklem boşluğunu saran bir zar veya kılıf gibidir. Bu kapsül, kemiklerin eklemde birbirine bağlandığı bölgeyi sararak eklemi destekler, stabilize eder ve korur. 2 katmandan oluşur, bunlar;

• Dış kısmı fibröz- membrana fibrosa: eklem boşluğu oluşturur, eklemi korur, gerekmeyen hareketleri sınırlar ve kemiği örten periosteum ile devam eder.
• İç kısmı synovial- membrana synovialis: synovia salgılar, fazla synovia’yı geri emer.

Eklem boşluğu- cavum articulare:

       ·          Negatif basınç, synovia ile doludur.

Diskus’u olan eklemler:

• Diskus, iki kemiğin birbirinden ayrılmasını sağlayan bir yapıdır. Diskuslar, genellikle eklemlerin hareketliliğini ve stabilitesini sağlar.

Diskuslar, aşağıdaki yapılardan oluşur:

1. Anulus fibrosus: Diskusun en dıştaki kısmıdır. Sert ve lifli bir yapıya sahiptir.
2. Nucleus pulposus: Diskusun en içteki kısmıdır. Elastik ve jel benzeri bir yapıya sahiptir.

Diskuslar, aşağıdaki işlevleri yerine getirir:

• Eklemlerin hareketliliğini sağlar.
• Eklemlerin stabilitesini sağlar.
• Eklemlerin aşınmasını ve hasar görmesini önler.

Menisküs’ü olan eklemler:

       ·          art. genus.

labrum nedir?

• Labrum, çeşitli eklem tiplerinde bulunan bir yapışkan doku halkası veya yüzeydir. Labrum, eklem kapsülünün iç kenarına bağlıdır ve eklem kavitesini çevreler. Bu yapının ana işlevi, eklem yüzeyini daha fazla desteklemek ve stabilize etmek, aynı zamanda eklem yüzeyi üzerinde baskıyı dağıtmaktır. 

labrumu olan eklemler

1. Omuz Eklemi (Shoulder Joint): Omuz eklemi, humerus (kol kemiği) ve skapula (omuz omuru) kemikleri arasında bulunan bir eklemdir. Omuz eklemi labrumu, bu eklemi çevreleyen ve eklem kavitesini destekleyen bir yastık gibi görev yapar. Bu labrum, özellikle omuz dislokasyonları ve instabilite vakalarında önemlidir.
2. Kalça Eklemi (Hip Joint): Kalça eklemi, femur (uyluk kemiği) başının asetabulum adı verilen kalça kemiği yuvasında bulunduğu bir eklemdir. Kalça eklemi labrumu, femur başını sıkıca tutar ve eklem yüzeylerini destekler. Bu, kalça eklemi istikrarını artırır.
3. Diz Eklemi (Knee Joint): Diz eklemi, femur ve tibia (kaval kemiği) kemiklerinin buluştuğu bir eklem olarak bilinir. Diz eklemi içinde bir labrum bulunmaz, ancak diz eklemi çevresindeki bazı tendonlar ve bağlar labruma benzer bir işlev görerek eklemi destekler.

3-Eklem yüzlerinin şekline göre

art. trochoidea

• Bu tip eklemde eklem yüzlerinden biri konkav ve oluk şeklinde, diğeri bu oluk içerisinde dönebilen silindir şeklindedir. Tek eksenli eklemdir. Vertikal eksen etrafında pronasyon supinasyon hareketi yapılır.  
• art. radioulnaris proximalis
• art. atlantoaxialis mediana

art. trochlearis, gynglymus- menteşe tipi eklem:

• Bu eklemde eklem yüzlerinden biri konveks makara şeklindedir. Diğer yüzü içine alacak şekilde konkavdır. Bu eklemler tek eksenlidir. Transvers eksende fleksiyon-ekstensiyon hareketleri yapılır.
• art. humeroulnaris
• art. İnterphalangea

art. ellipsoidea (Articulatio condylaris):

• Bu tip eklemde eklem yüzlerinin şekli yarım yumurtanın kabuğu ile içi arasındaki duruma benzer. Konveks yüz, elipsoid şekildeki konkav eklem yüzüne oturur. İki eksenli bir eklemdir. Transvers eksende fleksiyon ekstensiyon, sagittal eksende abduksiyon- adduksiyon ve sirkümdiksiyon hareketleri yapılır.
• art. radiocarpalis

art. sellaris:

• Bu tip eklemde eklem yüzleri at eğeri şeklinde karşılıklı konkav ve konvekstir. İki eksenli bir eklemdir. Transvers eksende fleksiyon-ekstensiyon, sagittal eksende abduksiyon- adduksiyon ve sirkumdiksiyon hareketleri yapılır. 
• art. carpometacarpalis pollicis

art. bicondylaris:

• Bu eklem tipinde konveks yüz iki kondil şeklinde; konkav yüz de bunu içine alacak tarzdadır. İki eksenlidir. Transvers eksende fleksiyon-ekstensiyon, vertikal eksende az miktarda rotasyon hareketleri yapılır.
• art. genus
• art.temporomandibularis

art. spheroidea

• Eklem yüzlerinden biri küre şeklinde konveks, diğeri ise konveks yüze uyacak şekilde konkavdır. Bu tip eklemler üç eksenlidir. Transvers eksende fleksiyon-ekstensiyon, sagittal eksende abduksiyon- adduksiyon ve vertikal eksende rotasyon hareketleri yapılır. Ayrıca sirkumdiksiyon yapılır.
•  art. humeri
•  art. voxae

art. plana:

• Eklem yüzleri oldukça düz olup birbirleri üzerinde kayma hareketi yaparlar. Vertebraların processus articularis’leri arasındaki eklemler bu tipe örnektir. Bu eklem tipinin belli bir ekseni yoktur.

4-Eksenlerine göre

1. Çok eksenli eklemler:
1. Spheroid eklemler.
2. İki eksenli eklemler:
1. Elipsoid
2. Sellar
3. Bikondiler tip eklemler.
3. Tek eksenli eklemler:
1. Trochoid
4. Trochlear tip eklemler.
1. Belli bir ekseni olmayan eklemler:
5. Plana tipi eklemler.

baş bölgesinde bulunan eklemler

Üst ekstremite eklemleri

Alt ekstemite eklemleri

Bağlar - ligamentler

Omuz bölgesinde bulunanlar

Omurga ligamentleri

üst ekstremite ligamentleri

el üzerinde bulunan ligamentler

omurga ligamentleri

1. anterior longitudinal ligament (ALL) -  lig. longitudinale anterius
2. aosterior longitudinal ligament (PLL) - lig. longitudinale posterius
3. ligamentum flavum - ligamenta flava
4. interspinous ligament - ligamenta interspinalia
5. intertransverse ligament -  ligamenta intertransversaria
6. ligamentum nuchae
7. ligamentum supraspinale 

alt ekstremite ligamentleri