Türkiye'nin dağları

 



Orojenik dağlar


orojenik dağların özellikleri şu şekildedir:
  • Yer kabuğunun hareketleri sonucunda oluşan dağlardır.
  • Bu hareketler, kıtaların çarpışması, okyanus tabanlarının daralması ve çökmesi gibi nedenlerle oluşabilir.
  • Orojenik dağlar, genellikle kıtaların kenarlarında bulunur.
  • Yüksek ve eğimli bir yapıya sahiptirler.
  • Genellikle kıvrımlı bir yapıya sahiptirler.
  • Yer kabuğunun derinliklerinden gelen magma ve lavlar, bu dağların oluşumunda rol oynayabilir.
  • Orojenik dağların örnekleri arasında Himalaya Dağları, Alpler, Atlas Dağları ve And Dağları sayılabilir.

Türkiye'de de orojenik dağlar bulunmaktadır. Bu dağlar arasında Toros Dağları, Kuzey Anadolu Dağları ve Karadeniz Dağları sayılabilir.

Orojenik dağlar, tektonik hareketler sonucunda oluştukları için, bu hareketler devam ettiği sürece şekilleri ve yükseklikleri de değişebilir.

Epirojenik dağlar ile orojenik dağlar arasındaki temel farklar şu şekildedir:
  • Oluşum mekanizması: Epirojenez, yer kabuğunun geniş alanlı yaylanma hareketleri sonucunda oluşur. Orojenez ise, kıtaların çarpışması, okyanus tabanlarının daralması ve çökmesi gibi tektonik hareketler sonucunda oluşur.
  • Yerleşimi: Epirojenik dağlar genellikle kıtaların iç kesimlerinde bulunur. Orojenik dağlar ise genellikle kıtaların kenarlarında bulunur.
  • Yapısı: Epirojenik dağlar genellikle düz ve geniş bir yapıya sahiptir. Orojenik dağlar ise genellikle yüksek ve eğimli bir yapıya sahiptir.
  • Yüksekliği: Epirojenik dağların yükseklikleri genellikle orojenik dağların yüksekliğinden daha azdır.

Marmara bölgesindeki kıvrımlı dağlar;
  • Yıldız Dağı - Kırklareli
  • Işıklar Dağı - Tekirdağ
  • Koru Dağı - Tekirdağ
  • Samanlı Dağı - Yalova

Doğu Anadolu bölgesindeki kıvrımlı dağlar;
  • Karasu-Aras Dağları
  • Yalnızçam Dağları - Ardahan
  • Allahuekber - Erzurum ve Kars
  • Tecer - Sivas ve Erzincan
  • Munzur - Erzincan ve Tunceli
  • Mercan - Erzincan ve Tunceli
  • Otlukbeli - Erzincan 
  • Bingöl Dağları
  • Şerafettin - Bingöl
  • Aladağ - Ağrı
  • Hakkari Dağları (Cilo, Mor ve Uludoruk Dağları)
İç Anadolu bölgesindeki kıvrımlı dağlar;
    • Köse Dağları (bazı sınırları karadeniz bölgesindedir)
    • Elma Dağı - Ankara
    • Sündiken Dağları - Eskişehir
    • Deveci Dağları - Yozgat ve Tokat
    Karadeniz bölgesindeki kıvrımlı dağlar;
      • Bolu dağı
      • Akçakoca Dağları - Zonguldak
      • Köroğlu Dağları (Bolu, Ankara ve Çankırı. Bazı sınırları İç Anadolu bölgesindedir.)
      • Ilgaz Dağları - Kastamonu
      • Canik Dağları - Samsun ve Giresun
      • Giresun Dağları
      • Doğu Karadeniz Dağları - Ordu, Gümüşhane, Trabzon, Rize, Gümüşhane ve Bayburt.
      • Kop Dağı - Bayburt
      • Rize-Kaçkar Dağları
      Akdeniz bölgesindeki kıvrımlı dağlar;
        • Akdağlar - Antalya
        • Bey Dağı - Antalya
        • Sultan Dağları - Afyon, Isparta ve Konya
        • Kuyucak - Isparta ve Antalya
        • Dedegöl Dağları - Isparta ve Konya
        • Geyik Dağları - Antalya
        • Bolkar Dağları - Karaman ve Mersin
        • Orta Toroslar Dağları
        • Nur Dağları yada Amanoslar - Hatay
        • Tahtalı Dağları - Adana, Kahramanmaraş ve Kayseri
        • Binboğa Dağları - Kahramanmaraş 
        eğe bölgesindeki kırıklı dağlar;
        • Kaz Dağı - Çanakkale ve Balıkesir
        • Madra Dağı- Balıkesir ve İzmir
        • Yunt Dağı - İzmir ve Manisa
        • Aydın Dağları 
        • Boz Dağı - İzmir
        • Menteşe Dağları - Muğla


        Epirojenik dağlar

        • Yer kabuğunun geniş alanlı yaylanma hareketleri sonucunda oluşan dağlardır.
        • Bu hareketler, yer kabuğunun ağırlığının eşitsiz dağılımı, buzulların erimesi veya tortulların birikmesi gibi nedenlerle oluşabilir.
        • Epirojenik dağlar, genellikle kıtaların iç kesimlerinde bulunur.
        • Genellikle düz ve geniş bir yapıya sahiptirler.
        • Eğimleri orojenik dağlara göre daha azdır.
        • Yer kabuğunun derinliklerinden gelen magma ve lavlar, bu dağların oluşumunda rol oynamaz.
        • Epirojenik dağların örnekleri arasında Meseta, Appalaçi Dağları ve Brezilya Dağları sayılabilir.

        Türkiye'de de epirojenik dağlar bulunmaktadır. Bu dağlar arasında İç Anadolu Platosu, Çukurova ve Güneydoğu Anadolu Platosu sayılabilir.

        Epirojenik dağlar, tektonik hareketler sonucunda oluşmadıkları için, bu hareketler devam ettiği sürece şekilleri ve yükseklikleri değişmez.

        Epirojenik dağlar, yer kabuğunun geniş alanlı yaylanma hareketleri sonucunda oluşan, genellikle kıtaların iç kesimlerinde bulunan, düz ve geniş bir yapıya sahip, yüksekliği orojenik dağlardan daha az olan dağlardır.

        Marmara Bölgesindeki volkanik dağ;
          • Uludağ - Bursa
          Ege Bölgesindeki volkanik dağ;
          • Kula volkanları - Manisa
          İç Anadolu Bölgesindeki volkanik dağlar;
          • Karadağ - Karaman
          • Karacadağ - Konya
          • Hasan Dağı - Aksaray
          • Melendiz Dağı - Niğde
          • Erciyes Dağı - Kayseri
          Doğu Anadolu Bölgesindeki volkanik dağlar;
          • Nemrut Dağı - Bitlis
          • Süphan Dağı - Ağrı,Bitlis ve Muş
          • Ağrı Dağı - Ağrı ve Iğdır
          • Tendürek Dağı - Ağrı
          Güney Doğu Anadolu Bölgesindeki volkanik dağlar;
            • Karacadağ - Şanlıurfa


            Türkiye'nin en yüksek dağları

            1. Ağrı Dağı 5.137 m - Ağrı ve Iğdır
            2. Cilo Dağı 4.134 m  - Hakkari
            3. Süphan Dağı 4.058 m - Bitlis
            4. Kaçkar Dağı 3.932 - Rize
            5. Erciye Dağı 3.916 m - Kayseri