Sinir sistemi bölümler

Sinir sistemi - systema nervosum

Sinir sistemi, insan vücudunun en karmaşık ve önemli sistemlerinden biridir. Vücudun diğer tüm sistemlerini kontrol ve koordine etmekten sorumludur. Sinir sistemi, beyni, omuriliği ve vücudun her yerindeki sinirlerden oluşur.

Sinir sisteminin başlıca görevleri şunlardır:

• Duyuları alma: Sinir sistemi, çevreden gelen bilgileri alır ve beyne iletir. Bu bilgiler, görme, işitme, dokunma, tat alma ve koku alma gibi duyular yoluyla alınır.
• Motor hareketleri kontrol etme: Sinir sistemi, kasların hareketini kontrol eder. Bu sayede, yürüme, konuşma, yemek yeme gibi istemli hareketleri yapabiliriz.
• Vücudun iç dengesini sağlama: Sinir sistemi, vücut sıcaklığını, kan basıncını, kalp atış hızını ve diğer iç organların işlevlerini kontrol eder. Bu sayede, vücudumuzun iç dengesini koruruz.
• Düşünme ve öğrenmeyi sağlama: Sinir sistemi, düşünme ve öğrenme gibi zihinsel süreçleri sağlar. Bu sayede, çevreyi algılayıp anlamlandırabilir ve yeni bilgiler edinebiliriz.

Sinir sisteminin bu görevleri, vücudumuzun sağlıklı bir şekilde işlev görmesini sağlamak için gereklidir. Sinir sisteminde meydana gelen bir sorun, vücudumuzun diğer sistemlerinde de sorunlara yol açabilir.

Sinir sisteminin başlıca bölümleri ve görevleri şu şekildedir:

1. Beyin

• Vücudun en büyük organıdır.
• Düşünme, öğrenme, hafıza, hareket kontrol, duygular, duyular ve iç organların işlevleri gibi birçok görevi yerine getirir.

1. Omurilik

• Beyinden gelen sinyalleri vücudun diğer bölgelerine iletir.
• Vücudun alt kısmındaki kasların hareketini kontrol eder.
1. Sinirler

• Beyinden ve omurilikten çıkan ve vücudun diğer bölgelerine giden sinyalleri ileten yapılardır.
• Duyuları alır, motor hareketleri kontrol eder ve vücudumuzun iç dengesini sağlar.
• Sinir sisteminin sağlığı için, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapma, stresten uzak durmaya özen gösterme ve sigara ve alkolden uzak durulması önemlidir.

Topografik Sınıflama

• Merkezi Sinir Sistemi - MSS
• Periferik Sinir Sistemi - PSS

Etkilediği Organ Gruplarına Göre Sınıflama

• Somatik Sinir Sistemi
• Otonom Sinir Sistemi

Sinir sistemi ile ilgili kavramlar

Akalküli

• Matematiksel işlemleri yapamama durumu.

Alzheimer hastalığı

• Beynin bilişsel işlevlerini etkileyen ve hafıza kaybı, dil bozukluğu, düşünme ve yargı yeteneğinin azalması gibi belirtilerle karakterize olan bir nörodejeneratif hastalık.

Amnesia

• Hafıza kaybı durumu.

Angioneurotomy (Anjiyonörotomi)

• Beyin damarında oluşan bir baloncuk şeklindeki yapının (anevrizma) cerrahi olarak kesilmesi işlemi.

Anksiyete Nevrozu

• Kaygı ve endişenin aşırı düzeyde arttığı ve kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyen bir ruhsal hastalık.

Aphasia

• Dil bozukluğu durumu.

Apraksi

• Bir hareketi yapma becerisinin kaybı durumu.

Arachnoid Mater (Araknoid Mater)

• Beyin ve omuriliği saran üç zardan biri olan örümcek zar.

Spatium Supdurale(Spasyum Supdural)

• Arachnoid mater ile dura mater arasında kalan boşluk.

Arachnoidea (Örümcek zar)

• Beyin ve omuriliği saran üç zardan biri olan örümcek zar.

Ataksi (Ataksi)

• İradeli hareketlerin koordinasyonunda bozulma durumu.

Atetoz (Atetoz)

• İstemsiz, titrek ve düzensiz hareketler durumu.

Bell’s paralysis

• Yüzün bir tarafında, yüz sinirinin felci sonucu oluşan yüz felci.

Bilgisayarlı Tomografi,(BT)

• Vücudun iç yapılarını görüntülemek için kullanılan bir görüntüleme yöntemi.

Canalis Centralis (Kanalis Sentralis)

• Omuriliğin merkezinde bulunan ve omurilik sıvısının geçtiği kanal.

Carotid Artery Ligation (Karotid Arter Ligasyonu)

• Boyun bölgesindeki şah damarı (karotis arter) cerrahi olarak bağlanma işlemi.

Carotid Endarterectomy (Karotid Endorterektomi)

• Boyun bölgesindeki şah damarında oluşan plak (endotel) cerrahi olarak temizleme işlemi.

Carotid Reconstruction Operation (Karotid Rekonstrüksiyon Operasyonu)

• Boyun bölgesindeki şah damarında oluşan plak nedeniyle daralan veya tıkanan damarın cerrahi olarak yeniden yapılandırılması işlemi.

Cephalgia

• Baş ağrısı.

Cerebellum (Serebellum)

• Beynin arka kısmında bulunan ve denge, koordinasyon ve motor kontrolü gibi işlevleri sağlayan yapı.

Cerebral Abscessus (Serebral Abse)

• Beyinde oluşan apse (iltihaplı kitle).

Cerebral Palsy (Serebral Palsi)

• Doğum öncesi, doğum sırasında veya doğumdan hemen sonra beyinde meydana gelen hasar sonucunda oluşan, hareket, duruş ve koordinasyon bozuklukları ile karakterize olan bir hastalıktır.

Cerebrum (Serebrum)

• Beynin büyük kısmı olan ve düşünme, öğrenme, hafıza, duyu, hareket gibi işlevleri sağlayan yapıdır.

Cerrahi Decompression (Cerrahi Dekompresyon)

• Beyin veya omurilik üzerindeki basıncı azaltmak için yapılan cerrahi işlemdir.

Coma (Koma)

• Bilincin tamamen kaybolması ve çevreye karşı tepki verilememesi durumudur.

Confusion(Konfüzyon)

• Bilincin bulanıklaşması ve çevreye karşı tepkilerin yavaşlaması durumudur.

Conversion(Konversiyon)

• Psikolojik nedenlerle oluşan fiziksel belirtilerdir.

Convulsion(Konvülsiyon)

• İstemsiz kasılmalar ve sarsıntılar durumudur.

Cordotomy(Kordotomi)

• Omurilikteki sinirleri keserek ağrıyı kontrol etmek için yapılan cerrahi işlemdir.

Cortex

• Beynin dış yüzeyini oluşturan ve düşünme, öğrenme, hafıza, duyu, hareket gibi işlevleri sağlayan yapıdır.

Craniectomy (Kranyektomi)

• Kafatası kemiğinin bir kısmının çıkarıldığı cerrahi işlemdir.

Craniotomy

• Kafatası kemiğinin bir kısmının açıldığı cerrahi işlemdir.

Creutzfield-Jakob Morbus (Krosfild Yakophastalığı)

• Beyinde prion adı verilen anormal proteinlerin birikmesi sonucu oluşan, hızla ilerleyen ve ölümcül olan bir hastalıktır.

Çökme Fraktürü(Çökme Fraktürü)

• Kemiklerin, üzerine binen yükün etkisiyle içe doğru çökmesi sonucu oluşan kırıktır.

Decompression (Dekompresyon)

• Basınç altındaki bir alanın basıncının azaltılması işlemidir.

Delirium (Deliryum)

• Bilincin bulanıklaşması, çevreye karşı ilginin azalması, dikkat dağınıklığı, halüsinasyonlar ve davranış değişiklikleri ile karakterize olan bir durumdur.

Dementia (Demans - Bunama)

• Beynin bilişsel işlevlerinin kaybı sonucu oluşan, hafıza, düşünme, anlama, yargılama, karar verme ve konuşma gibi becerilerde bozulma ile karakterize olan bir hastalıktır.

Dendritum

• Sinir hücrelerinin (nöronların) bedeninden uzanan ve diğer nöronlarla bağlantı sağlayan dallardır.

Depression (Depresyon)

• Duygu durum bozukluğu olarak da bilinen, kişinin ruh halinin uzun süreli olarak düşük olduğu, ilgi ve isteğin azalması, yorgunluk, konsantrasyon güçlüğü, uyku bozuklukları, iştah değişiklikleri, değersizlik ve suçluluk duyguları, intihar düşünceleri gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Direkt Röntgenogram

• Işınların doğrudan hastalıklı bölgeye gönderilerek görüntülenmesi işlemidir.

Disc hernia

• Omurga disklerinin yırtılması veya kayması sonucu oluşan, bel ağrısı, bacaklarda uyuşma ve karıncalanma gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Dizartri

• Dilin hareketlerinden sorumlu kasların zayıflaması veya felci sonucu oluşan, konuşma bozukluğudur.

Dorsalji

• Bel ağrısı.

Drainage (Drenaj)

• Vücuttan sıvı veya kanın alınması işlemidir.

Dura Mater 

• Beyin ve omuriliği saran üç zardan en dışta olan ve dayanıklı bir yapıya sahip olan zardır.

Electroencephalography(Elektroensefalografi - EEG)

• Beynin elektriksel aktivitesinin kaydedilmesi işlemidir.

Elektrokonvulsif Terapi - EKT

• Beyne elektrik şoku verilmesi yoluyla yapılan bir tedavi yöntemidir.

Encephalitis (Ensefalit)

• Beynin iltihaplanması durumudur.

Encephalomyelitis (Ensefalomiyelit)

• Beyin ve omuriliğin iltihaplanması durumudur.

Encephalon (Ensefalon)

• Beyin ve omuriliği içeren yapıdır.

Encephalopathy (Ensefalopati)

• Beyin fonksiyonlarında bozulma ile karakterize olan bir durumdur.

Endoneurium

• Sinir liflerini saran ve koruma sağlayan yapıdır.

Epidural Hemoraji (Epidural Hemoraji)

• Beyin ve kafatası kemiği arasındaki boşlukta kanama olması durumudur.

Epilepsia (Sara - Epilepsi)

• İstemsiz kasılmalar ve sarsıntılar ile karakterize olan bir hastalıktır.

Epineurium

• Sinir liflerini ve endoneurium'u saran yapıdır.

Fobik Nevroz (Korku Nevrozu)

• Belirli bir durum veya nesneye karşı aşırı korku ve kaygı ile karakterize olan bir ruhsal hastalıktır.

Ganglion (Ganglion)

• Sinir hücrelerinin bir araya gelmesiyle oluşan yapıdır.

Ganglionectomy (Gangliyonektomi)

• Sinir düğümünün cerrahi olarak çıkarılması işlemidir.

Hallucination (Hallüsinasyon)

• Gerçekte var olmayan şeyleri görme, duyma, hissetme veya tatma durumudur.

Hemiplegia (Hemipleji)

• Vücudun bir tarafında, kol ve bacakların felci ile karakterize olan bir hastalıktır.

Cortex Cerebri (Korteks Serebri)

• Beynin dış yüzeyini oluşturan ve düşünme, öğrenme, hafıza, duyu, hareket gibi işlevleri sağlayan yapıdır.

Hemispherium

• Beynin sağ ve sol yarımküresi.

Hipertansif Encephalopaty(Hipertansif Ensefalopati)

• Yüksek tansiyonun neden olduğu beyin hasarı durumudur.

Hydrocephalus

• Beyin omurilik sıvısının (BOS) beyinde birikmesi sonucu oluşan, kafatasının genişlemesi, baş ağrısı, kusma, nöbetler gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Hypochondriasis (Hypokondriazis)

• Kişinin, ciddi bir hastalığa yakalandığına dair aşırı bir korku ve endişe duyması durumudur.

Hysteria (Histeri)

• Duygusal stresin neden olduğu, fiziksel veya psikolojik belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

İllüzyon (Yanılsama)

• Gerçekte var olan bir şeyi yanlış yorumlama durumudur.

İnsomnia

• Uykusuzluk durumudur.

İntracerebral Haemorrhagia (İntraserebral Hemoraji)

• Beyinde kanama olması durumudur.

Kompresyon Fraktürü (Kompresyon Fraktürü)

• Kemiklerin, üzerine binen yükün etkisiyle içe doğru çökmesi sonucu oluşan kırıktır.

Lomber Disk Hernisi (Lomber Disk Hernisi)

• Omurga disklerinin yırtılması veya kayması sonucu oluşan, bel ağrısı, bacaklarda uyuşma ve karıncalanma gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Lomber Diskopati (Lomber Diskopati)

• Bel bölgesindeki disklerin, yıpranması veya hasar görmesi sonucu oluşan, bel ağrısı, bacaklarda uyuşma ve karıncalanma gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Lominectomy (Laminektomi)

• Bel bölgesindeki omurganın arka kısmının bir kısmının cerrahi olarak çıkarılması işlemidir.

Lumbal Puncture(Lumbal Ponksiyon - LP)

• Bel bölgesinden iğne ile omurilik sıvısı alınması işlemidir.

Lumbalji 

• Bel ağrısı.

Magnetik Rezonans - MR

• Vücudun iç yapılarını görüntülemek için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.

Makrosefali (Makrosefali)

• Kafatası normalden büyük olan bir durumdur.

Mania (Mani)

• Aşırı neşe, aşırı hareketlilik, aşırı özgüven gibi belirtilerle karakterize olan bir ruhsal hastalıktır.

Mater

• Beyin ve omuriliği saran üç zardan herhangi biri.

Medulla Cerebri( Medulla Serebri)

• Beynin omuriliğe bağlanan kısmıdır.

Medulla oblangata, bulbus

• Beynin en alt kısmında bulunan ve solunum, kalp atış hızı, yutkunma gibi önemli işlevleri sağlayan yapıdır.

Medulla Spinalis 

• Omuriliğin en alt kısmında bulunan ve omuriliğin beyne bağlandığı kısımdır.

Medulla

• Omurilik.

Meningitis (Menenjit)

• Beyin ve omuriliği saran zarların iltihaplanması durumudur.

Hipersomnia

• Aşırı uyku hali.

Meningitis

• Beyin ve omuriliği saran zarların iltihaplanması durumudur.

Meninx

• Beyin ve omuriliği saran üç zardan herhangi biri.

Microcephalus (Mikrosefali)

• Kafatası normalden küçük olan bir durumdur.

Monoplegia 

• Tek bir uzvun felci ile karakterize olan bir hastalıktır.

Multiple Sclerosis(Multiple Skleroz - MS)

• Merkezi sinir sisteminin bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğraması sonucu oluşan, kas güçsüzlüğü, yorgunluk, denge kaybı, görme bozuklukları gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Musculer Distrofi

• Kasların ilerleyici bir şekilde zayıflaması ve erimesi ile karakterize olan bir hastalıktır.

Myasthenia Gravis 

• İstemli kasların zayıflaması ile karakterize olan bir hastalıktır.

Myelitis (Miyelit)

• Omuriliğin iltihaplanması durumudur.

Myelography (Miyelografi)

• Omurilik kanalının kontrast madde verilerek görüntülenmesi işlemidir.

Myelon

• Omurilik.

Narcolepsy (Narkolepsi)

• Gündüzleri aşırı uyku hali ve ani uyku atakları ile karakterize olan bir hastalıktır.

Nervus 

• Sinir.

Neurectomy (Nörektomi)

• Bir sinirin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir.

Neuritis (Nörit)

• Bir sinirin iltihaplanmasıdır.

Neuroanastomoz (Nöroanestemoz)

• İki sinirin cerrahi olarak birleştirilmesi işlemidir.

Neuroanastomosis

• İki sinirin cerrahi olarak birleştirilmesi işlemidir.

Neurofibra 

• Sinir hücrelerinin aksonu boyunca sinyal ileten ince, iplik benzeri yapılardır.

Neuroglia (Nöroglia)

• Sinir sistemini destekleyen ve onu çevreleyen hücrelerdir.

Neurolysis (Nöroliz)

• Bir sinirin sıkışmış veya hasar görmüş bir kısmının cerrahi olarak serbest bırakılması işlemidir.

Neuron

• Sinir sisteminin temel yapısal ve işlevsel birimi olan hücredir.

Neurophysiology (Nörofizyoloji)

• Sinir sisteminin işleyişini inceleyen bilim dalıdır.

Neuroplasty(Nöroplasti)

• Sinir sisteminin hasar görmüş veya yaralanmış kısımlarının onarımı veya yeniden işlev kazanması sürecini ifade eden terimdir.

Neuropsychiatry (Nöropsikiyatri)

• Sinir sistemi ve psikiyatrik hastalıklar arasındaki ilişkiyi inceleyen tıp dalıdır.

Neurorrhaphy(Nörorofi)

• Bir sinirin cerrahi olarak dikilmesi işlemidir.

Neurotomy(Nörotomi)

• Bir sinirin cerrahi olarak kesilmesi işlemidir.

Nöronavigasyon

• Cerrahların, özellikle beyin ve omurilik gibi karmaşık yapıları ameliyat ederken, doğru konumu bulmalarına yardımcı olan bir teknolojidir.

Obsesif-kompulsif (OKB)

• Takıntılı-zorlayıcı bozukluk.

Paralysis Agitans

• Hareket bozukluğu, Parkinson hastalığı.

Paraplegia (Parapleji)

• Vücudun alt kısmının felci.

Parezi

• Kas güçsüzlüğü.

Periferik Neuropathy (Periferik Nöropati)

• Vücudun periferik bölgelerinde bulunan sinirlerin hasar görmesi sonucu oluşan, hissizlik, uyuşma, ağrı gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Pia Mater 

• Beyin ve omuriliği saran üç zardan en içte olan ve en incesidir.

Plegia

• Bir uzvun veya vücudun tamamının felci.

Polioencephalitis (Polioensefalitis)

• Beyin ve omuriliğin aynı anda iltihaplanması durumudur.

Poliomyelencephalitis (Poliomiyelensefalit)

• Beyin ve omuriliğin aynı anda iltihaplanması durumudur.

Poliomyelitis (Poliomiyelit)

• Polio virüsü enfeksiyonu sonucu oluşan, kas güçsüzlüğü ve felci ile karakterize olan bir hastalıktır.

Pons Cerebelli (Pons Serebelli)

• Beynin orta kısmında bulunan ve beyin sapının bir parçasıdır.

Pons

• Beynin orta kısmında bulunan ve beyin sapının bir parçasıdır.

Psychoneurosis (Psikonöroz)

• Psikiyatrik bir bozukluk türüdür. Kişide kaygıyı içeren belirtiler, davranışsal problemler, sosyal işlev bozukluğu gibi belirtiler görülür.

Psychosis (Psikoz)

• Gerçeklik algısının bozulması ile karakterize olan bir hastalıktır. Kişide halüsinasyonlar, sanrılar, düşünce bozuklukları gibi belirtiler görülür.

Quadriplegia (Kuadripleji)

• Vücudun dört uzvunun felcidir.

Romberg

• Bir bacağa dayanılarak dikilirken, gözler kapalıyken denge kaybı yaşanmasıdır.

Schizophrenia (Şizofreni)

• Gerçeklik algısının bozulması, halüsinasyonlar, sanrılar, düşünce bozuklukları gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Servikal Disk Hernisi

• Boyun bölgesindeki disklerin yırtılması veya kayması sonucu oluşan, boyun ağrısı, baş ağrısı, kollarda uyuşma ve karıncalanma gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Stupor 

• Bilincin kısmen kapalı olduğu, çevreye yanıt vermeyen bir durumdur.

Subdural Hemoraji 

• Beyin ve beyin zarları arasında kanama olması durumudur.

Substantia Alba 

• Beyinde, beyaz renkli, sinir liflerinden oluşan yapıdır.

Substantia Grisea 

• Beyinde, gri renkli, sinir hücrelerinden oluşan yapıdır.

Synapse (Sinaps)

• İki sinir hücresi arasında sinyal iletimini sağlayan yapıdır.

Syncope (Senkop)

• Kısa süreli bilinç kaybıdır.

Syringomyelia

• Omurilik içinde sıvı birikmesi sonucu oluşan, ağrı, uyuşma, güçsüzlük gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Tabes Dorsalis

• Sifiliz hastalığının ilerlemiş evresinde görülen, ağrı, duyu kaybı, yürüme bozukluğu gibi belirtilerle karakterize olan bir hastalıktır.

Tetrapleji 

• Vücudun dört uzvunun felci.

Tremor

• İstemsiz, ritmik bir titreme.

Trigeminal Nevralji 

• Yüzün bir tarafında, özellikle burun, göz ve ağız çevresinde ağrı ile karakterize olan bir hastalıktır.

Tuzak Nöropati 

• Bir sinirin, bir kemik, kas veya diğer bir yapı tarafından sıkıştırılması sonucu oluşan bir hastalıktır.

Ventriculus (Ventrikulus)

• Beyin ve omurilik içinde bulunan boşluklar.

Vertigo

• Dönme hissi.